Page 211 - MuDo67

Nhà Hà Văn Bá ở tận cuối thôn, chỉ có hai mẹ con. Nghe đâu, ông bố đã
qua đời vào những ngày cuối cùng của nạn đói năm Ất Dậu. Sau khi chôn
cất, thật ra là vùi lấp ở một rẻo đất hoang, mẹ Bá tiếp tục cuộc đời cấy
thuê, bữa đói bữa no. Bá phụ mẹ những công việc lặt vặt để mưu sinh.
Hai mẹ con làm quần quật mà vẫn chẳng đủ ăn. Tuổi thơ của Bá đầy ắp
những tháng năm đói lạnh. Bá đến trường học rất trễ trong hoàn cảnh đó.
Vậy mà trong cái thôn nghèo xơ xác ấy, một thời từng âm ỉ những lời đồn
thổi, những câu chuyện có vẻ như một thứ hoang đường về một cuộc đổi
đời. Cuộc đổi đời đã bắt đầu ở một đất nước xa xôi, nơi không có kẻ giầu
người nghèo, nơi chỉ có mùa xuân: Trẻ em thì ca hát, uống sữa trước khi
đến trường. Người lớn làm việc trong các xưởng máy, trên những cánh
đồng mà ở đó không có cai phu, không có phú hào, địa chủ, làm được bao
nhiêu, chia đều lợi tức với nhau.
Có lần Hà Văn Bá bỏ học năm ngày. Khi trở lại lớp, thầy giáo hỏi lý do
thì Bá nói anh đi theo lời yêu cầu của chú Thông Núi. Thầy lặng yên, trên
nét mặt của thầy một thoáng âu lo. Từ đó, như là một sự mặc nhiên, Bá
có thể đến lớp hay vắng mặt bất cứ khi nào. Thông Núi là ai, mà sao thầy
có vẻ e dè? Một lần nọ, Bá lại nhắc đến hai tiếng “cách mạng”. Bấy giờ,
ở nông thôn miền bắc đâu đó cũng có nghe... nhất là sau cái trận đói năm
Ất Dậu 1945...
Sau này Bá nói lại, cái nạn đói ấy là do bọn địa chủ, bọn cường hào ác bá,
bọn vua quan gây ra, bởi vì chúng đã cướp sạch của mọi người. Cách mạng
sẽ lấy lại của cải của chúng để chia cho người nghèo. Người dạy cho Bá
biết điều ấy là... chú Thông Núi. Vẫn theo lời Bá, chú Thông Núi đang hoạt
động bí mật, và lâu lâu mới về làng một lần để xây dựng phong trào... năm
ấy Thông Núi đã ngoài hai mươi. Chú Thông Núi thường về làng vào ban
đêm. Theo lời Bá kể, chú về một cách âm thầm, khi thì với một cây mã tấu
trên lưng, lại có khi với khẩu súng ngắn bên hông. Dạo ấy, các thôn làng
chìm đắm trong một bầu không khí hoàn toàn vắng lặng về đêm. Người
ta được lệnh phải giết sạch chó mèo để dành sự bí mật, yên tĩnh cho hoạt
động cách mạng. Ban đầu người ta giết chó để ăn thịt rất hào hứng vì chỉ
có lý do phục vụ cách mạng mà lại được ăn thịt chó thì không có gì chính
nghĩa hơn. Nhưng rồi thì nguy cơ đàn chó sẽ... tuyệt chủng là điều có thật.
Chuyện ấy mà xẩy ra thì là một đại họa chứ chẳng chơi. Và dân làng lại
lén lút gầy dựng lại đàn chó một cách kín đáo, để mặc cách mạng hô hào
giết chó, giết mèo.

Chú Thông Núi tự nhận mình là người Mác-xít. Người Mác-xít ấy có
lần tuyên bố rằng con người là do loài khỉ mà ra. Chú truyền đạt điều này
cho Hà Văn Bá. Nói như vậy thì còn Chúa, Phật gì nữa, mẹ Bá kịch liệt
phản đối. Bá cũng cảm thấy khó tin... nhưng đó là chuyện xa vời, cái cụ