Tiểu sử Trung Tướng Đỗ
Cao Trí
Trung Tướng Đỗ Cao Trí
sinh ngày 20-11-1926, tại làng B́nh Tước Biên Ḥa. Tốt nghiệp trung học với
bằng cắp Baccalauréat
Part II (Tú Tài phần hai) tại Trường Petrus Kư
Sàig̣n. Ông là cháu của một vị quan lại
triều Nguyễn và là con của một điền
chủ giàu có, Tướng Trí gia nhập
quân đội năm 1947 và thụ huấn khóa đào tạo
sĩ quan Đỗ Hữu Vị tại tỉnh Biên Ḥa vào
năm 1948. Sau đó ông được gởi sang Auvour, Pháp
theo học trường đào tạo SQ
Thiết Giáp và Trường SQ Nhảy Dù. Trong năm 1953 ông
tham dự khóa học Chỉ Huy và Tham Mưu tại Hà Nội
Ông là một
trong những Tiểu Đoàn Trưởng đầu tiên của
Quân Đội Quốc Gia Việt Nam, và là vị Chỉ Huy
Trưởng đầu tiên binh chủng Nhảy Dù của
Việt Nam Cộng Ḥa, khi Quân đội Pháp chính thức
bàn giao Liên Đoàn 3 Nhảy Dù (G.A.P 3: Groupement Aéroportés
Parachutiste No.3) tại Nha Trang lại cho Quân đội Quốc
Qia Việt Nam vào ngày 29 tháng 9/1954. Lúc bấy giờ
ông c̣n mang cấp Thiếu Tá mới 28 tuổi và đang chỉ
huy Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù.
Sau một thời gian chuyển tiếp của
giai đoạn h́nh thành, đến ngày 1 tháng 5/1955, Bộ
Chỉ Huy Liên Đoàn Nhảy Dù VNCH chính thức thành lập
theo bảng cấp số của Bộ
Tổng Tham Mưu Quân Đội Quốc Gia Việt
Ngày 1 tháng 9 năm 1956, Đại Tá Đỗ
Cao Trí được bổ nhiệm giữ chức vụ
Tư Lệnh Đệ Tam Quân Khu vừa mới thành lập
(gồm các tỉnh Kontum, Pleiku, Phú Yên, B́nh Định. Đến
năm 1961, quân khu này sát nhập với Đệ Tứ
Quân Khu để trở thành Vùng 2 Chiến Thuật. Năm
1958, ông giữ chức Tham Mưu Trưởng Quân Đoàn 1
mà Tư Lệnh Quân Đoàn lúc bấy giờ là Trung Tướng
Trần Văn Đôn.
Trong năm 1958 - 1959 ông sang Mỹ du học tại
Trường
Command and General Staff College, Forth
Leavenworth,
Kansas
Hoa Kỳ..Trong cùng thời gian nầy Ông cũng tốt
nghiệp luôn khóa Air-Ground Operations School tại Fort Kisler, thuộc Tiểu Bang
Khi về Việt Nam, từ 1961 đến
1963, ông giữ chức vụ Chỉ Huy Trưởng
Trường Hạ Sĩ Quan Nha Trang, được
thăng Thiếu Tướng vào tháng 7 năm 1963. Tháng 9
năm 1963 được đề cử làm Tư Lệnh
Sư Đoàn 1 Bộ binh kiêm nhiệm xử lư thường vụ
chức vụ Tư lệnh Quân đoàn 1 và bắt đầu nổi tiếng điều
quân khiển tướng nghiêm minh tài giỏi. Ông vận dụng nghệ thuật lănh đạo
chỉ huy một cách tuyệt vời. Những
đơn vị nào do Ông chỉ huy cũng đều có kỷ
luật, thiện chiến và lập nhiều chiến công
to lớn. Quân cộng sản rất sợ
Ông. Chúng t́m cách cho tay sai len lỏi trong
hàng ngũ Quốc Gia dèm pha hạ bệ Ông, nhưng
vô ích, Quân Lực chúng ta vẫn kính trọng Ông. Ông vẫn
cùng với ba quân xông pha trận mạc bảo vệ phần
Lảnh Thổ Quốc Gia..
Ngày 2 tháng 11 năm 1963, sau cuộc đảo
chánh Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm (1 tháng 11 năm
1963), ông được thăng Trung Tướng và chính thức
giữ chức vụ Tư Lệnh Quân Đoàn 1 và Vùng 1 Chiến
Thuật. Ông là Trung Tướng trẻ nhất ( 37 tuổi ) của Quân Lực Việt
Bắt đầu từ tháng 1 năm 1964 đến
tháng 9 năm
1964,
ông được điều về
giữ chức
Tư lệnh Quân Đoàn 2 và Vùng 2
Chiến Thuật. Trong thới gian nầy ông đă tổ
chức hành quân phá nát mật khu Đổ Xá của Cộng
Sản .
Ngày
14 tháng 9
năm
1964, Tướng Đỗ Cao Trí bị giải nhiệm chức
vụ Tư lệnh Quân đoàn 2 và Vùng 2 v́ bị nghi ngờ
có liên quan đến cuộc chính biến do Trung Tướng
Dương Văn Đức
cầm đầu. Đến tháng 8 năm
1965, ông bị giải
ngũ và được bổ nhiệm
làm đại sứ Việt
Là Đại Sứ VNCH ở Nam Triều
Tiên, Ông t́nh nguyện xin trở về nước sau Tết
Mậu Thân được tái ngũ ra mặt trận ngày
5/8/68, Ông thay Trung Tướng Lê Nguyên Khang làm Tư Lệnh
Quân Đoàn III kiêm Tư Lệnh Biệt Khu Thủ Đô. Lúc bấy giờ quân địch ở khắp mọi
nơi từ thành thị đến nông thôn. Quân chánh
quy cộng sản Bắc Việt xuất hiện ngay trong
các trung tâm thành phố lớn như Sài-G̣n, Chợ Lớn,
Biên Ḥa v.v... và Quân Đội Mỹ phải
rút quân từng phần theo Kế Hoạch Việt
Trung Tướng Đỗ Cao Trí với tài
thao lược xuất chúng, chỉ trong một thời
gian ngắn, vừa b́nh định xong lănh thổ đem lại
an ninh ở nông thôn, vừa mở các cuộc hành quân tấn
công liên tục các Sư Đoàn Cộng Sản Bắc Việt:
Công Trường 5, 7, 9, và các Trung Đoàn Địa
Phương Việt Cộng ở các tỉnh Biên Ḥa, Hậu
Nghĩa, B́nh Dương, Tây Ninh, Long Khánh, Phước Tuy,
B́nh Long và Phước Long, gây cho chúng nhiều tổn thất
nặng nề buộc chúng phải rút chạy qua trú ẩn
trên lănh thổ Campuchia.
Ông đă nâng cao khả
năng chiến đấu của các sư đoàn dưới
quyền, thẳng tay thay thế các vị Tư lệnh Sư Đoàn kém tài dù là người thân tín của
Tổng Thống
Nguyễn Văn Thiệu. Trung Tướng Đỗ Cao
Trí là một tài năng kiệt xuất của Quân Lực
VNCH. Thật hiếm có một Tướng Lănh nào của
chúng ta vừa có mưu lược vừa có dũng khí
như Tướng Trí. Ông luôn chủ động
tấn công địch quân đúng vào chỗ bất ngờ
nhứt và luôn xuất hiện ở điểm nóng nhứt
trên chiến trường. Nếu Pháp có
De Lattre De Tassigny, Mỹ có Patton, Đức có Rommel, th́ VNCH
chúng ta có Đỗ Cao Trí.
Kể từ tháng 3-1970, Ông đưa chiến
tranh ra khỏi lănh thổ Vùng 3 Chiến Thuật. Ngay sau
đó, Ông mở cuộc "Hành Quân Toàn Thắng 42", phối
hợp với Lực Lượng II Dă Chiến Hoa Kỳ,
lần lượt bứng tận gốc các căn cứ
của Quân Cộng Bắc Việt dọc theo bên kia biên giới
Việt-Campuchia ở khu Mỏ Vẹt và Lưỡi Câu,
đồng thời đẩy Cục "R" và các
Sư Đoàn Cộng Sản Bắc Việt lên tận
Đông Bắc Campuchia ở Dambe và Chlong.
Thừa thắng xông lên, ngày 18/2/1971, Ông trực
thăng vận Chiến Đoàn 5 Biệt Động Quân
cùng Ông xuống Chlong, đồng thời điều động
LLXKQĐIII và Chiến Đoàn 333 Biệt Động Quân tấn
công, chiếm và càn quét Dambe, buộc quân địch phải
co về thế thủ.
Trong khi tin tức chiến thắng lớn
lao của QLVNCH bay về Sài G̣n tới tấp Tướng
Đỗ Cao Trí được ca ngợi như vị anh
hùng của Quốc Gia, ông làm việc không mệt mỏi, kế
hoạch hành quân được chuẩn bị rất kỹ
càng, kín đáo, ( phóng đồ hành quân do chính ông vẻ và
mang tay đến tận tay các đơn vị trưởng
trong vùng hành quân ) và linh động, cùng sự có mặt
thường xuyên ở chiến trường khích động
ḷng quân là những yếu tố đem lại chiến thắng
cho đơn vị thuộc quyền của ông. Tướng
Trí đă dùng chiến thuật "Diều hâu" và "Nhị
thức bộ binh thiết giáp" một cách thần kỳ
nên đă gặt hái kết quả không thể ngờ
được. Không ai can đảm và xông xáo như vị
Tướng ba sao này, mặc đồ rằn ri, đội mũ lưỡi trai, tay cầm
cây gậy chỉ huy, nhảy theo toán quân đổ trực
thăng đầu tiên; hoặc đứng trên pháo tháp xe
tăng hô to: "Xung phong! Tiến nhanh lên các
em!"
Trước ngày thực sự đổ quân
qua Campuchia, có lần khi đang tới thị sát BCH Lữ
Đoàn 1 Nhảy Dù, Tướng Trí nghe báo cáo lính Miên
đang "Cáp Duồn" chặt đầu thả trôi
sông đồng bào Việt Nam ở vùng đồn điền
Michelin bên kia biên giới. Ông vội điều
động một Tiểu Đoàn Nhảy Dù cấp tốc
đổ bộ bằng trực thăng Việt
Nhưng
mục tiêu cuối cùng và quan trọng nhất của Ông là
phá nát căn cứ địa Kratié, căn cứ chiến
lược chủ yếu của Mặt Trận Giải
Phóng Miền
Trong buổi lễ xuất
quân đánh sang Campuchia của LĐ3KB tháng 1-1971, Tướng
Trí tuyên bố là Ông sẽ sống và chết với ba quân
trên chiến trường. Ông đă giữ
đúng lời hứa. Ông đă cống
hiến trọn vẹn cuộc đời ḿnh cho Quân Đội
và Tổ Quốc.
Ngày 20-2-1971 Ông lắc đầu, có vẻ buồn
rầu lo lắng v́ Sư Đoàn Nhảy Dù đă được
Bộ Tổng Tham Mưu điều động ra Đông
Hà (tham dự cuộc Hành Quân Lam Sơn 719 ở Hạ Lào),
làm đảo lộn kế hoạch hành quân của Ông. Mặc
dù vậy, Ông không bỏ ư định đánh Kratié. Ông ra lệnh
cho BTL Quân Đoàn sắp xếp và điều động 1
trong 3 Sư Đoàn của Quân Đoàn III để thay thế
Sư Đoàn Nhảy Dù trong giai đoạn tấn công tới
này.
Sáng ngày 23-2-1971 như thường lệ, Ông
lên trực thăng chỉ huy bay sang Campuchia. Trực
thăng vừa cất cánh bay lên hướng Bắc
được vài phút th́ phát nổ. Tất cả
đều tử vong. Ngoài đoàn tùy tùng gồm có
Trung Tá Châu Truyền Tin, Trung Tá Sỹ Trung Tâm Hành Quân Quân
Đoàn, Đại Úy Tuấn Sĩ Quan Tùy Viên, c̣n có nhà báo Mỹ
gốc Pháp nổi tiếng Francois Sully và Đại Úy Thành
Pilot.
Tin Đại Tướng Đỗ
Cao Trí tử trận làm xúc động dư luận trong
nước và thế giới. Báo Times và Newsweek loan tin ca ngợi
tài năng và ḷng dũng cảm của Ông. Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu truy
thăng Ông lên cấp Đại Tướng. Đại
Tướng Creighton Abrams nghiêng ḿnh trước linh cửu
Ông.
Trong quân đội, Trung Tướng Đỗ
Cao Trí thuộc lớp tướng lănh đàn anh của Tổng
Thống Nguyễn Văn Thiệu và Tổng Tham Mưu
Trưởng Cao Văn Viên. ông được đánh giá là vị Tướng Lảnh có tầm nh́n chiến
lược sắc bén, có tài cầm quân, có mưu lược,
có dũng khí, có khả năng kích thích tinh thần chiến
đấu binh sĩ và không có tham vọng chính trị.
Tướng
William Westmoreland đă nhận định:
"Tướng Trí là một con cọp của chiến
trường, một tướng
George Patton
(tướng thiết giáp lừng danh Mỹ) của Việt
Nam."
Tài
liệu Tham khảo :
-
Bách khoa toàn thư Wikipedia.org
- Trung Tướng Đỗ Cao Trí Và
Lực Lượng Quân Đoàn 3 Tại Cam Bốt của Vương Hồng Anh trên trang nhà
www.vietnam.ictglobal.net.
-
Hồi kư Đôi Ḍng Ghi Nhớ của Phạm Bá Hoa nxb Ngày Nay, ấn
bản lần 4 2007.
-
Hai Danh Tướng Đỗ Cao Trí và Nguyễn Viết
Thanh của David Fulghum, Terrence Mailand South Vietnam on Trial - The
Vietnam Experience.Boston Publishing Company,
chuyển ngữ: Trương Dưỡng trên trang nhà www.generalhieu.com
Vơ
Trung Tín
Nguyễn Hữu Viên