Binh Chủng Nhảy Dù

20 Năm Chiến Sự

Nhật tu August 3 2007

Trận Ba Gia

( t ngày 28/5/1965 đến ngày 2/6/1965 )

 

 

Tỉnh Quảng Ngải nằm ỏ phía Bắc tuyến 15 cách Sài G̣n 877 cây số. Phía Bắc giáp Quảng Tín, Phía Nam giáp  B́nh Định; Phía Tây giáp Kontum; phía Đông là biển Đông Hải. Hai phần ba diện tích Tỉnh Quảng Ngải là đồi núi . Trước năm 1975 Quảng Ngải có mười quận: B́nh Sơn, Sơn Tịnh, Tư Nghỉa, Nghỉa Hành, Mộ Đức, Đức Phổ, Trà Bồng, Sơn Hà, Minh Long và Ba Tơ. Quảng Ngải có các cửa Biển Sơn Trà, Sa Kỳ, Đại Cổ Lủy , Mỹ Ư, Sa Huỳnh. hải đảo Lư Sơn hay Ḥn Ré.

            Tỉnh Quảng Ngải xưa kia là đất của Chiêm Thành, Năm 1402 Hồ Quư Ly sai Tướng Đổ Mẩn đem 15 ngàn binh thủy bộ chinh phạt . Vua Chiêm là Ba Đích dâng hai vùng đất Chiêm Động (phủ Thăng B́nh, Quảng Nam) và Cổ Lủy (Quảng Nghỉa) và xin băi binh. Năm 1414 nhân lúc Việt Nam bị nhà Minh đô hộ, Chiêm Thành đánh lấy lại vùng đất nầy. Năm 1471, Vua Chiêm là Trà Toàn sang phá quấy vùng biên giới, Vua Lê Thánh Tôn dẩn 20 vạn quân thủy bộ, ngự giá thân chinh bắt được Trà Toàn. Từ đó Chiêm Thành thần phục nước ta. Vua Lê Thánh Tôn lấy đất Đồ Bàn   Cổ Lũy lập ra Đạo Quảng Nam. Quảng Ngải là một trong ba phủ thuộc Đạo Quảng Nam và thay đổi tên nhiều lần qua các triều đại như Phủ Quảng Nghỉa (1558) Phủ Ḥa Nghỉa (1788) Dinh Quảng Nghỉa (1802 ).

            Ba Gia (có nơi đọc là Ba Giá) là một đồn nhỏ nằm trên ngọn đồi có tên là G̣ Cao cạnh tỉnh lộ 5 bên bờ sông Trà Khúc, cách Thị xả Quảng Ngải khoảng 12 km về phía Tây Bắc thuộc quận Sơn Tịnh. Ba Gia, Sơn Hà và Trà Bồng là ba cứ điểm  pḥng ngự phía Tây của Tỉnh Quảng Ngải. Đồn Ba Gia do một Đại Đội Địa Phương Quân trấn giữ với 2 khẩu đội pháo Binh 105 ly

            Năm 1960 đồn Ba Gia đă bị cộng sản tràn ngập và sau khi không quân oanh tạc, Quân lực VNCH mới tái chiếm được. Bộ Tư Lệnh quân khu 5 cộng sản tấn công vào đồn Ba Gia để mở màn cho chiến dịch mùa Hè trong khu vực Quảng Ngải và Kon Tum .

Lực lượng địch :

-          Quân Khu 5 Cộng sản do  Tướng Nguyễn Đôn làm Tư Lệnh

-          Sư Đoàn 3 Sao Vàng, Tư lịnh   Tướng Nguyễn Phú Thứ chỉ huy trực tiếp mặt trận.

-          Trung Đoàn 1 Chủ Lực Quân Khu 5 với 3 Tiểu Đoàn 40, 60 và 90.

-          Tiểu Đoàn 45 Biệt lập.

-          Tiểu Đoàn 83 địa phương.

Lực lượng Bạn :

-     Trung Đoàn 51BB. ( Trung Đoàn Trưởng : Trung Tá Nguyễn Thọ Lập )

-     Chiến Đoàn B TQLC ( Thiếu Tá Tôn Thấn Soạn )

-     Tiểu Đoàn 1TQLC ( Thiếu Tá Soạn kiêm nhiệm )

-     Tiểu Đoàn 3 TQLC. ( TĐT : Thiếu Tá Nguyễn Thế Lương )

-     TĐ37 BĐQ ( Tiểu Đoàn Trưởng : Thiếu Tá Sơn Thương )

-     TĐ5ND ( Tiểu Đoàn Trưởng : Thiếu Tá Nguyễn Khoa Nam )

-     2 Tiểu Đoàn Pháo Binh 105 ly và 155 ly.

Diển Tiến :

Theo tin tức t́nh báo, Tướng VC Nguyễn Đôn Tư Lịnh Quân Khu 5 Cộng sản phát động chiến dịch mùa Hè bằng cách lập kế hoạch tấn chiếm Tỉnh Quảng Ngải. Trực tiếp chỉ huy mặt trận nầy là Thiếu Tướng VC Nguyễn Phú Thứ, Sư Đoàn Trưởng Sư Đoàn 2 Sao Vàng. Bộ chỉ huy mặt trận của VC đặt tại Phú Sơn, một tiền đồn bỏ hoang của QLVNCH. Mở đầu chiến dịch CSBV tấn công đồn Ba Gia để làm “điểm” chính và chận đánh quân tiếp viện làm “diện” rồi sau đó thừa thế tấn chiếm luôn Tỉnh Quảng Ngải.

Lực lượng cộng quân tham dự trận tấn công Ba Gia gồm Trung Đoàn 1 chủ lực Quân Khu 5 CSBV với ba Tiểu đoàn  40, 60 và 90 được tăng cường thêm Tiểu đoàn biệt lập 45 và Tiểu Đoàn 83 địa phương.

 

Ngày 28/5/1965 Cộng quân huy động 1 trung đoàn tấn công vào đồn Ba Giá, cách tỉnh lỵ Quảng Ngăi 12 km về phía Tây Bắc.

Trước hết một đơn vị Cộng Sản địa phương tấn công một đồn Nghỉa Quân tại làng Phước Lộc. Tiểu Đoàn Trưởng TĐ1/51 BB chỉ huy 2 Đại Đội từ Ba Giá đi tiếp viện. Đơn vị Bộ Binh nầy đă lọt ổ phục kích của Tiểu Đoàn 90 CSBV tại Lộc Thọ. Tiểu Đoàn 1/51 đă chống trả quyết liệt nhưng v́ địch quân quá đông nên đơn vị bị thiệt hại nặng chỉ c̣n 65 Binh Sỉ và 3 cố vấn Mỹ lọt khỏi ṿng vây. Và sau đó khoảng 4.00 giờ sáng Cộng quân đă xua quân tấn chiếm từ bốn phía vào đồn Ba Giá. Trong khi địch quân vẫn tiếp tục pháo kích tới tấp vào đồn nên các khẩu pháo 105 ly không hoạt động được. Lực lượng trú pḥng cố gắng chống trả nhưng áp lực của địch quân quá đông và hỏa lực quá mạnh. Quân trú pḥng cầm cự đến 6.00 giờ sáng th́ căn cứ bị tràn ngập. Đến 8.00 giờ phi cơ đă oanh tạc bom lửa Napalm vào trong đồn. It nhất hai đại đội Cộng quân đă bị tiêu diệt.

Hành Quân Tự Lực Giai đoạn 1

Lực lượng pḥng thủ đồn do một đại đội Địa phương quân trấn đóng, và 2 khẩu đội 105 ly. Trước áp lực quá nặng của địch, đơn vị trú pḥng đă phải rời bỏ vị trí pḥng ngự. Ngay sau đó, Thiếu Tướng Nguyễn Chánh Thi, Tư lệnh Quân đoàn 1 đă mở cuộc Hành Quân Tự Lực, điều động Trung đoàn 51 Bộ binh Biệt lập, Tiểu đoàn 37 Biệt động quân thống thuộc Quân đoàn 1 và Tiểu đoàn 3 Thủy Quân Lục Chiến - đơn vị tăng phái đang hành quân tại Quảng Nam - khẩn cấp tăng viện để tái chiếm đồn Bá Giá.

Sáng ngày 30/5/1965, ba cánh quân với TĐ3TQLC là nổ lực chính tiến dọc theo Tỉnh lộ 5 ( từ Sơn Tịnh đi Sơn Hà) hướng tiến về Ba Gia. Trong khi TĐ37BĐQ theo đường An Thuyết, Vĩnh Lộc, Vĩnh Khánh tiến chiếm núi Chóp Nón và Trung Đoàn 51Bộ Binh theo hướng Phước Lộc tiến chiếm Mă-Tổ.

Đến trưa th́ mủi tiến quân của BĐQ bắt đầu chạm địch. Sau nhiều giờ giao tranh, TĐ37BĐQ đă chiếm được Chóp Nón, đánh tan Tiểu Đoàn 90CSBV tịch thu trên 200 súng cá nhân và hằng trăm xác địch.

Trong lúc đó, TĐ60 CSBV từ Vĩnh Lộc chận mũi tiến công của TĐ3TQLC, trận chiến diển ra ác liệt TĐ3TQLC bắt được lệnh hành quân của địch với 4 mục tiêu: Chiếm đồn Ba Giá; tiêu diệt các đơn vị tiếp viện; đánh bại lực lượng tổng trừ bị của QK 1 và dụ Mỹ đưa quân vào tiếp viện rồi tiêu diệt..

TĐ40CSBV cũng đă tấn công vào trục tiến quân của Trung Đoàn 51BB. Đơn vị CS nầy vừa từ Đổ Xá kéo đến th́ đụng đầu với cánh quân của Trung Đoàn 51BB do Trung Tá Nguyễn Thọ Lập chỉ huy.

Chiến trận kéo dài đến 4.00giờ chiều th́ tiếng súng thưa dần.Lực lượng tiếp ứng đă gây thiệt hại nặng cho địch quân. Nhưng sau đó khoảng vài giờ, CQ đă huy động thêm lực lượng, dùng đại bác 57 ly và súng cối 82 ly tác xạ để yểm trợ cho Bộ Binh tấn công vào TĐ3TQLC, TĐ37 BĐQ để ngăn chận cuộc phản công của các đơn vị VNCH. Trận chiến kéo dài suốt đêm, tổn thất đôi bên đều bị thiệt hại nặng.

Khởi đầu, tuyến pḥng thủ Đại Đội 4 TQLC chịu áp lực nặng nhất của địch quân, một vài nơi pḥng tuyến đă bị chọc thủng. Đại Đội 2 được điều động tăng cường phản công. Suốt đêm cộng quân lại tấn công thêm một vài lần nữa nhưng bị đẩy lui.

Đồng lúc đó, quân Tiểu đoàn 45 cộng sản áp dụng chiến thuật tiền pháo hậu xung tấn công vào đồi Chóp Nón do Tiểu Đoàn 37 BĐQ chiếm giữ từ ngày hôm trước. Đến 3.00 giờ sáng ngày 31/5 th́ cứ điểm nầy bị tràn ngập. Đến sáng ngày hôm sau lực lượng tiếp viện đă thấy nhiều xác chết của binh sỉ đôi bên rải rác trên sườn đồi với dấu vết của nhiều đạn pháo kích. Trong trận nầy Tiểu Đoàn 37 BĐQ tổn thất 108 thương vong.

Để tăng cường lực lượng giải tỏa áp lực địch, bộ Tổng tham mưu QL.VNCH đă điều động bộ chỉ huy Chiến đoàn B và Tiểu đoàn 1 TQLC từ Sài G̣n ra Quảng Ngăi .

Trận tái chiếm Ba Gia Giai đoạn 2

Ngày 1/6/1965, ngay sau khi đến nơi, chiến đoàn B/TQLC gồm 2 tiểu đoàn 1 và 3 đă cùng với trung đoàn 51 Bộ binh khởi động giai đoạn 2 của cuộc phản công. Tiểu đoàn 1 TQLC do Thiếu Tá Tôn Thất Soạn làm Tiểu Đoàn Trưởng kiêm nhiệm Chiến Đoàn Trưởng , được trực thăng vận xuống vùng hành quân thay thế Tiểu đoàn 37 BĐQ- (đơn vị BĐQ này đă đánh bại Tiểu Đoàn 90CSBV đẩy địch quân ra khỏi mục tiêu Chóp Nón, tịch thu hơn 200 vũ khí nhưng sau đó địch đă dồn lực lượng chọc thủng pḥng tuyến, tiểu đoàn bị tổn thất 108 binh sỉ, chưa kịp tản thương và bổ sung đạn dược nên phải dời về tuyến sau.) và Tiểu Đoàn 3 TQLC do Thiếu Tá Nguyễn Thế Lương làm Tiểu Đoàn Trưởng. Trong giai đoạn nầy chỉ có những cuộc chạm súng lẻ tẻ không đáng kể. Các đơn vị lục soát quanh khu vực căn cứ Ba Gia, một ĐĐ/ĐPQ được đưa tới tái chiếm và sửa chửa vị trí pḥng thủ của đồn. 2 khẩu pháo 105 ly cũng được thay thế.

Liên Kết 66: Chiến đoàn B và Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù tại mặt trận Ba Giá, giai đoạn 3:

Sau khi giai đoạn 2 kết thúc, tin tức t́nh báo ghi nhận từ một cán binh VC thuộc Sư đoàn 3 Sao Vàng ra hồi chánh đêm trước cho biết: địch tuy bị thiệt hại trong mấy ngày qua, nhưng vẫn chưa từ bỏ ư định tấn chiếm Quảng Ngăi. Lực lượng tiếp viện là đại bộ phận của sư đoàn 3 Sao Vàng CSBV đă tiến về hướng Tây Bắc của đồn Ba Giá và Núi Tṛn.

Để vô hiệu hóa kế hoạch và ư đồ của địch, bộ Tư lệnh Quân đoàn 1 quyết định điều động chiến đoàn B/TQLC mở cuộc hành quân ‘Liên Kết 66’ truy kích, trong đợt này Chiến đoàn B được tăng cường Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù do Thiếu Tá Nguyễn Khoa Nam làm Tiểu Đoàn Trưởng. (Thật sự, Thiếu Tướng Thi đă xin tăng viện hai Tiểu đoàn Nhảy Dù Việt Nam và một Tiểu Đoàn TQLC của Hoa Kỳ nhưng yêu cầu của Thiếu Tướng Thi không được đáp ứng hoàn toàn)

Nỗ lực chính của cuộc hành quân là Tiểu đoàn 1 TQLC và Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù, riêng Tiểu đoàn 3 TQLC làm thành phần trừ bị.

 Theo kế hoạch, Tiểu đoàn 1 TQLC từ vị trí đóng quân đêm ở Ba Giá được đoàn trực thăng của TQLC Hoa Kỳ không vận xuống băi đáp 1 để tiến chiếm hai mục tiêu A và B ở hướng Bắc và Tây Bắc đồn Ba Giá. Sau khi bộ chỉ huy Chiến đoàn B và Tiểu đoàn 1 TQLC hoàn tất cuộc đổ quân, đoàn trực thăng quay về phi trường Quảng Ngăi để bốc Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù trực thăng vận xuống băi đáp 2, chiếm hai mục tiêu C và D ở hướng chính Bắc của đồn Ba Giá, nằm giữa Ba Giá và các mục tiêu A, B với mục đích càn quét tất cả các đơn vị cộng quân c̣n lẩn khuất trong vùng  từ đồn Ba Gia lên tận sông Trà Bồng ở phía Bắc  kéo dài ra tới Quốc Lộ 1.

Ngày 2/5/1965,  7.00 giờ sáng ngày N, Thiếu tá Tôn Thất Soạn, Chiến Đoàn Trưởng, ngồi trên trực thăng chỉ huy, bay bao vùng và chọn lựa băi đáp để đổ quân, hộ tống chuyến bay có hai trực thăng vơ trang (gunships). Để tạo yếu tố bất ngờ, chiến đoàn không dùng phi pháo để dọn băi đáp và bắn vào các mục tiêu. Đến giờ G, trực thăng lần lượt đổ quân từng đại đội của Tiểu đoàn 1 TQLC xuống băi đáp và ồ ạt chiếm mục tiêu.

Địch quân phản ứng dữ dội trong các giao thông hào, sau một giờ giao tranh các đơn vị TĐ1TQLC cũng làm chủ chiến trường tiến chiếm mục tiêu A và B. Các đơn vị báo cáo: tịch thu nhiều vũ khí, một số Cộng quân đang chạy về mục tiêu C".

Cánh quân của Tiểu Đoàn 5 Nhảy Dù cũng vừa xuống băi đáp, Thiếu Tá Tiểu Đoàn Trưởng Nguyễn Khoa Nam tung 2 Đại Đội đi đầu tiến chiếm b́a làng mục tiêu C, địch quân đă chuẩn bị nghinh chiến trong các công sự pḥng thủ kiên cố và chống trả ác liệt..

Các Thiên Thần Mũ Đỏ không hề nao núng, đă dàn đội h́nh thần tốc xung phong chiếm mục tiêu, địch hoảng sợ bỏ chạy tán loạn. Các chiến sỉ Nhảy Dù đă phá tan đội h́nh kháng cự của địch, thu được một số vũ khí, có một số binh sĩ TQLC đang tràn qua mục tiêu C để thu lượm chiến lợi phẩm, Thiếu Tá Nam đă yêu cầu BCH Chiến Đoàn tránh ngộ nhận. Cuối cùng Cánh A Tiểu Đoàn 5 Nhảy Dù chiếm xong mục tiêu C trong vài giờ giao tranh. Tiếp theo đó, Tiểu Đoàn 5 ND tung cánh B của đơn vị này tiếp tục tấn chiếm mục tiêu D, thu thêm một số vũ khí, phát giác nhiều hầm hố địch. Đơn vị Nhảy Dù có 3 tử thương, 7 bị thương. Sau nửa ngày quần thảo với địch quân, tiểu đoàn 1 TQLC và tiểu đoàn 5 Nhảy Dù đă hoàn toàn chiếm xong các mục tiêu. Tổng kết: 2 đơn vị Dù và TQLC có 10 chiến binh hy sinh, 22 bị thương, khí bảo toàn. Về phía CQ có khoảng 100 xác nằm răi rác trên trận địa, 85 vũ khí bị tịch thu. Sau giai đoạn 3, Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù xuất phái khỏi hệ thống của Chiến đoàn B/ TQLC. Và TĐ1TQLC tiếp tục hành quân yểm trợ cho một Đại Đội Điạ Phương Quân tái chiếm quận Sơn Hà.

Tổng kết :

*          Thiệt hại về phía VNCH có 80 tử thương, bị thương và mất tích khoảng 312 mất 446 súng cá nhân

*          Về phía CSBV ghi nhận có 556 bỏ xác tại trận, 37 tù binh.

 

Tài liệu tham khảo :

-     Việt Nam : Một Trời Tâm Sự của Trung Tướng Nguyễn Chánh Thi nxb Anh Thư  California.

-     Chiến Đoàn B / TQLC và TĐ5ND truy kích Cộng quân ở Ba Gia năm 1965 của Mủ Xanh Tôn Thất Soạn.

-     Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim.

-     Chiến Tranh Việt Nam Toàn Tập của Nguyễn Đức Phương Làng Văn XB năm 2001

-     Phỏng vấn các chiến hữu Nhảy Dù.

Đại Úy Vơ Trung Tín

Tiểu Đoàn Truyền Tin SĐND – 714-545-0105

Đại Úy Nguyễn Hu Viên

Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù – 714-897-1435

Chúng tôi rất mong được đón nhận những ư kiến bổ chính của các chiến hữu cho những sai sót v́ vấn đề thời gian đă trên 30 năm và tài liệu tham khảo hạn hẹp. Điện Thoại: 714-545-0105 email: votrungtin@hotmail.com